Sara en Rebecca woonden op kamers boven elkaar. Ze hadden beiden een boel verdriet. Op zekere dag kwamen ze elkaar op de trap tegen. Ze begrepen elkaar meteen en ... ze begrepen dat je niet eeuwig je verdriet kunt opkroppen.
Sindsdien heeft Rebecca, die één hoger woont, zeventien flesjes op de schoorsteen staan om haar tranen in kwijt te kunnen. Ieder flesje met een eigen etiket. Op ééntje staat: "Omdat mijn ouders mij niet hebben laten studeren." Op de tweede staat: "Omdat mijn man mij in de steek heeft gelaten." Op het derde staat: "Omdat ik zo alleen ben" enzovoort, zeventien flesjes lang.
Sara, die één lager woont, heeft sindsdien op de schoorsteen een flesje staan met het etiket: "Tranen".
Na negen maanden kwamen ze elkaar weer eens op de trap tegen en ze zetten natuurlijk hun gesprek voort: "Hoe is het met het verdriet?"
"Het was een heleboel", zegt Sarah. "Mijn flesje is helemaal vol. Wat een opluchting."
"Mijn zeventien flesjes staan nog droog", zegt Rebecca. "Als ik tranen voel opkomen, probeer ik meteen na te gaan waarom ik moet huilen om te weten in welk flesje ik ze zal deponeren. Maar zodra ik het juiste 'omdat' en het goeie flesje 'in 't oog' heb, is er geen traan meer aan de horizon te bespeuren."
uit: Gras onder mijn voeten, van Bruno-Paul de Roeck
Gras onder mijn voeten, van Bruno-Paul de Roeck, was het eerste Gestalt boek dat ik ooit las, en het was meteen raak. Ik herkende me in het meisje met de 17 flesjes, mijn verdriet stroomde niet.
Verdriet is deel van ons leven
Verdriet zijn tranen
Tranen zijn water
Water stroomt
En toch:
Als maatschappij leren we nog steeds onvoldoende om op een gezonde manier om te gaan met verdriet. We verstoppen het, lopen er met een grote boog omheen, verdoven het, eten en drinken het weg.
En: we rationaliseren verdriet. We hebben strategieën om niet écht te moeten omgaan met verdriet.
De 2 meest voorkomende strategieën: de gradatie en de houdbaarheidsdatum.
Strategie 1: de gradatie
het ene verdriet mag er zijn, het andere (en dat zijn er veel) niet
‘Maar dat is toch niet zo erg, volgend jaar kan je wel terug mee’ wanneer je de griep hebt en niet mee kan op Scoutskamp.
Och, ander en beter’, wanneer je niet weerhouden wordt voor een job die écht leuk leek.
‘Komaan, kop op, ge kunt mekaar toch altijd appen’, wanneer je allerbeste collega wordt overgeplaatst naar ene ander filiaal of je partner voor een jaar in het buitenland gaat werken.
Afhankelijk van de ernst die we toekennen aan een gebeurtenis, krijgt verdriet het etiket ‘terecht' of … ‘onterecht’. We rationaliseren verdriet dus, en gaan zo voorbij aan de mens die voor ons staat. De mens van vlees en bloed voor wie het verdriet heel wezenlijk is. En die zich vaak onbegrepen voelt en terugtrekt wanneer hij of zij bovenstaande reacties krijgt, en zijn/haar verdriet dan maar inslikt en erover zwijgt.
Strategie 2: verdriet heeft een houdbaarheidsdatum
er is ‘normale verdriet-duur’ en ‘niet meer normale verdriet-duur’.
Ik hoor dit vaak :
‘hoe lang is je man overleden?’
‘een jaar’
‘ah, dan gaat het al beter met u, na een jaar is de rouw toch voorbij hé’
Voor sommige gebeurtenissen mag je lang treuren, voor andere maar kort, en liefst is er altijd een einddatum in zicht. En ook die is maatschappelijk bepaald.
Emotioneel intelligent omgaan met verdriet
Naast het rationaliseren en vermijden van verdriet is er ook een Emotioneel Intelligente manier om om te gaan met verdriet.
Ik geef je de 3 stappen :
verdriet laten stromen
verdriet durven delen
verdriet kunnen ontvangen
Verdriet laten stromen
Een eerste stap om met verdriet om te gaan, is verdriet toelaten en het laten stromen.
Hier is vaak heel wat moed voor nodig. Indien je steeds hebt geleerd je sterk te houden, is het omarmen van je verdriet een grote, moeilijke en vaak pijnlijke stap. De meesten van ons hebben emotionele intelligentie niet in onze opvoeding meegekregen. Hierdoor dragen we collectief tal van kwetsuren mee van al die keren dat de buitenwereld niet zo emotioneel intelligent reageerde op ons verdriet. De afkeurende of wegkijkende blik van de ander kan bijzonder pijnlijk zijn.
Verdriet durven delen
Verdriet moet kunnen gedeeld worden. Het in je eentje laten stromen is niet voldoende. Ook hier is durf voor nodig. De durf om je kwetsbaar op te stellen, de durf om het risico te nemen. Want misschien zit die ander wel helemaal niet op jouw verdriet te wachten. ‘Hoe is het met je? kan een heel open en uitnodigende vraag zijn, toch is het vaak een standaardzinnetje dat eigenlijk ‘ça va’ verwacht.
De reactie van de ander is essentieel in het durven delen van verdriet. Hier zit in onze cultuur veel onwennigheid rond, verdriet wordt vaak ‘uitbesteed’ aan de therapeut. Daar mogen we verdriet tonen, weten we dat er ruimte voor is en weten we dat de therapeut er juist op zal reageren. En alhoewel therapeuten door hun opleiding en ervaring hierin goed getraind zijn, is het een gemiste kans om dit 'omgaan met verdriet' tot een professionalisme te maken. Verdriet is immers deel van ons mens-zijn.
Verdriet kunnen ontvangen
Verdriet kunnen ontvangen vraagt in eerste instantie dat je kan luisteren en ruimte geven. Klinkt simpel. Je hoeft hier geen psychologie voor te studeren. En toch is dit vaak zo moeilijk. Onze ingebakken reflex om iets te ‘doen’ of ‘op te lossen’ is zo groot, dat we ruimte bieden en luisteren vaak als 'niets doen' beschouwen.
Dit is het grote leerpunt en de grote shift:
luisteren en ruimte geven is iets ontzettend waardevols ‘doen’ voor de ander.
Je aanwezigheid geven aan de ander die verdriet heeft.
Er simpelweg zijn.
En dan,
Als je je verdriet mag voelen en laten stromen,
als er iemand is die écht luistert en écht aanwezig is,
kunnen jouw kleine en grote, korte en lange verdrieten,
een weg vinden, een plek vinden, zachter worden, betekenis krijgen.
Of om het met de woorden van Dirk De Wachter te zeggen :
“Verdriet dat niet naar buiten kan, zal gaan gisten en rotten. Als je je verdriet met anderen kunt delen, lucht dat op en dan kan het heilzaam werken … het delen van verdriet is essentieel. Want het kan, als het vastraakt en zich naar binnen keert, ziek maken.” (De kunst van het ongelukkig zijn)
Benieuwd wat Emotionele Intelligentie voor jou of jouw bedrijf kan betekenen?
Neem een kijkje op mijn site www.yannicklierman.be of vraag een vrijblijvend gesprek aan: